Acemilere Rehber: Tor Browser Nedir, Nasıl Kullanılır 2024
Tor Browser dark webe erişmek için en iyi araç olsa da bazı riskler barındırıyor. Tor, tüm verilerinizi sızıntılara karşı tek başına korumuyor ve sizi casusluk girişimlerine açık hale getiriyor. Gizliliği ihlal edilen Tor çıkış düğümleri, kullanıcı trafiğini Tor kullanıcı kimliklerini takip ettiği bilinen operatörlere ifşa ediyor. Bu yüzden, kendimi korumak adına gerçek anlamda uçtan uca güvenliğe ihtiyaç duyuyordum.
Yalnızca bir Sanal Özel Ağ (VPN), verilerinizin Tor ağında izlediği yolun tamamını şifreliyor. Bu kapsamlı rehber, Tor ve bunun bir VPN ile nasıl kullanılacağı konusunda bilmeniz gereken tüm noktalara değiniyor.
Ben 30’dan fazla VPN’i ayrıntılı testlere tabi tuttum ve ExpressVPN listenin en tepesinde yer aldı. ExpressVPN’in denetimden geçmiş TrustedServer teknolojisi hiçbir veriyi depolamıyor ve kullanıcıların anonim kalmasını sağlıyor. Üstelik ExpressVPN’i Tor ile riske girmeden kullanabilirsiniz – 30 günlük para iade garantisi sayesinde, memnun kalmazsanız paranızı geri alabilirsiniz. Editörün Notu: Şeffaflık, WizCase’deki temel değerlerimizden biridir, bu nedenle ExpressVPN ile aynı sahiplik grubunda olduğumuzu bilmelisiniz. Ancak, bu durum inceleme sürecimizi etkilemez, çünkü sıkı bir test metodolojisine bağlı kalıyoruz.
ExpressVPN ile Tor’da güvende olun
Uyarı: Tor her ülkede yasal değil. Bu yüzden, geçerli olan yerel yasalara göz atın. Ekip olarak, herhangi bir yasadışı aktivite için kimseyi teşvik etmiyoruz.
Tor (The Onion Router) Browser Nedir?
Tor ya da “The Onion Router” kullanıcıların dark webe anonim şekilde erişmesini sağlayan ücretsiz bir tarayıcı. Normal bir tarayıcı gibigörünüyor ancak trafiğinizi dünyanın dört bir yanındaki çeşitli sunucular üzerinden yeniden yönlendiriyor. Yani trafiğiniz (tıpkı bir soğan – İngilizce onion- gibi) şifreli katmanlarla sarılıyor.
Tor kullandığınızda, verileriniz giriş düğümü, ara düğüm ve çıkış düğümünden geçiyor. Verileriniz tamamen şifrelenmiş bir şekilde yola çıkıyor ve düğümlerin rastgele sekansından geçerken bir şifre katmanı kaldırılıyor ve yolun bir sonraki düğüme doğru devam etmesi sağlanıyor. İdeal olarak, düğümlerden hiçbiri tüm aktarımı göremiyor. Buna sorgunun içeriği ve sorguyu gönderen taraf da dahil. Böylece, verileriniz tüm yol boyunca anonim kalıyor.
Tor’un başlıca amacı çok açık: internet kullanıcılarını takip edilmekten, izlenmekten ve sansürden korumak. Aşağıdaki kullanıcı grupları için gizli iletişime kolay erişim sağlıyor:
- İnternet aktivitelerinin üçüncü tarafların erişiminden uzak olmasını isteyen sıradan insanlar.
- Kaynaklarının gizliliğini sağlamak isteyen gazeteciler
- Kendilerini koruma ihtiyacı duyan aktivistler.
- Hayatlarını ya da geçim kaynaklarını tehlikeye atmadan hassas bilgileri paylaşmak isteyen muhbirler.
- İstihbarat ve izleme faaliyetleri icra eden kolluk kuvvetleri.
- Güvenlik testleri icra eden güvenlik mühendisleri ve IT çalışanları.
- Ağır sansür uygulayan ülkelerin vatandaşları (İnternete özgürce girmek için).
Bununla birlikte, Tor’un veri yolunda iki zayıf nokta söz konusu: giriş ve çıkış düğümleri. Giriş düğümü sizin fiili IP adresiniz; çıkış düğümü ise şifrelenmemiş sorgunuzdur. Her iki düğüm çözülmeden; konum, kimlik ya da ziyaret etmek istediğiniz web sitesi kesinlikle ortaya çıkarılamaz. Ancak kötü niyetli aktörler bu düğümleri ele geçirerek sürecin güvenliğini ihlal edebilir.
Kendinizi korumanın en kolay yolu, Tor’da iken güvenilir bir VPN ile gerçek IP adresinizi gizlemektir. 30’dan fazla VPN’i test ettikten sonra, ExpressVPN’in kullandığı güvenlik özelliklerine güvenebileceğimi gördüm. En az 40 sunucuyu kapsamlı sızıntı testlerine tabi tuttum. ExpressVPN, gerçek IP adresimi hiçbir zaman ifşa etmedi. Siz yine de benim söylediklerimle yetinmeyin, ExpressVPN’i Tor’da bizzat deneyin. 30 günlük güvenilir para iade garantisi sayesinde, size uygun olmadığına karar verirseniz paranızı geri isteyebilirsiniz.
Tor Kullanmak Gerçekten Güvenli Mi?
Tor, kullanıcıların kimliğinin anonim kalması bakımından etkili olsa da tamamen güvenli değil. Tor kullanırken, aşağıdaki zayıf noktalara dikkat etmeli ve gereken önlemleri almalısınız:
- Tor kullanımının takip altında olması. Amerikan istihbarat kuruluşu NSA gibi bazı kurumlar, Tor kullanıcılarından gelen trafiğe daha fazla odaklanmaktadır.
- Sahte Tor siteleri. Bazı hackerlar Tor’un web sitesinin sahte kopyalarını kullanır. Bu sahte sitelerden Tor paketi indirildiğinde, tarayıcının malware bulaştırılmış sürümleri cihazınıza girmiş olur.
- Güvenli olmayan cihaz trafiği. Tor yalnızca tarayıcıya gelip giden trafiğin güvenliğini sağlar, cihazınızdan çıkan tüm trafik için bunu yapmaz. Özellikle iOS kullanıcıları bu duruma dikkat etmelidir. iOS, tüm tarayıcıları WebKit’i kullanmaya zorlar ve bu da Onion Tarayıcının (Tor’un Android ve iOS uygulamalarının) sizi anonim tutma yeteneğine zarar verir.
- Çıkış düğümü istismarı. Şifrelenmemiş bir protokol (ör; HTTP, SMTP) üzerinden gönderilen tüm bilgiler, Tor’un çıkış düğümü operatörleri tarafından görülebilir. Gördükleri bilgileri de teorik olarak kullanabilirler. Bazı kötü niyetli çıkış düğümü operatörleri insanların internet trafiğini ve oturum çerezlerini izleyerek parolaları ve diğer kişisel bilgileri ele geçirmeye çalışır. Çıkış düğümü istismarının en yaygın görülen şekli, saldırganların kripto para sitelerine yönelen trafiği tespit ederek kullanıcıyı kendi adreslerine yönlendirmesidir. Yanlışlıkla hackerlara kripto para gönderen kullanıcılar, büyük miktarda zarara uğrayabilir.
- Giriş düğümü ve ara düğüm üzerinde çalıştığı bilinen kötü niyetli aktörler. Vice’ın haberine göre, Columbia Üniversitesi’nden bir araştırmacı 2017 yılından bu yana Tor kullanıcılarının kimliklerini %81,4 isabetle takip etmeyi başardı. KAX17 olarak bilinen kötü niyetli bir aktörün ise 900 civarında sunucuya sahip olduğu biliniyor. The Record’un aktardığı bir çalışmada “bir Tor kullanıcısının Tor ağına KAX17 sunucuları üzerinden bağlanma ihtimalinin %16, orta katmanlardan birinden geçme ihtimalinin %35 ve dışarı çıkma ihtimalinin %5 olduğu” kaydedildi. Yeterince kaynağa sahip olan herkes, Tor kullanıcı trafiğini takip ederek yasadışı gelir elde edebilir.
- Kullanıcı hatası. Bazı kullanıcılar Tor tarayıcıya yetkisiz eklentiler yükler, Javascript’i açar ya da torrent kullanır. Hatta bazıları Tor’u kullanarak gerçek hayattaki kimlikleriyle bağlantılı hesaplarına girer ya da web siteleri ve forumlarda kişisel bilgilerini paylaşır.
En büyük tehdit ise Tor’un gümüş bir kurşun olmadığını anlayamayan kullanıcılardan kaynaklanır. Neyse ki güvenilir VPN’lerden biri olan ExpressVPN, Tor kullandığınızı internet servis sağlayıcınızdan gizler ve IP adresinizi de Tor’un giriş düğümüne sızdırmaz.
Hangisi Daha İyi: Tor mu VPN mi?
Tor kullanıcıların anonimliğini sağlamak, VPN ise kullanıcı bilgilerini gizli tutmak için tasarlanmıştır. Kısacası; kim olduğunuzu kimsenin bilmemesini istiyorsanız Tor kullanın. İnternette ne yaptığınızı kimsenin bilmemesini istiyorsanız premium bir VPN tercih edin. Şimdi de detaylara geçelim.
Tor Browser, normal bir tarayıcı gibi görünen ve işlev gören ücretsiz ve indirilebilir bir yazılım. Bir VPN yerine Tor kullanmanızı mantıklı hale getiren amaç ve gereksinimleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Dark web sitelerine (başka bir deyişle onion sitelerine) erişmek.
- Ayarların %100 güvenilmez olduğunu bilmek ya da Tor yüklemek, konfigürasyonlarını yapmak veya en iyi güvenlik uygulamaları hakkında araştırmalarda bulunmak.
- Gerçek hayattaki kimliğinizle bağlantılı hesaplara ya da platformlara girmek gibi bir planınızın olmaması.
- Yavaş yükleme sürelerinin sizin için sorun olmaması.
- Dark webde sık görülen malware, oltalama ya da dolandırıcılık amaçlı yazılımları tespit edip bunlardan kaçınmak için gereken araçlara ve tecrübeye sahip olmanız.
- Torrent kullanırken Tor kullanmak gibi bir planınızın olmaması.
- Tor kullanımı ile ilgili risklerin farkında olmanız ve kabullenmeniz ve bir şeyler yanlış giderse tüm sorumluluğu almanız.
VPN’ler, trafiğinizi global sunucu ağı üzerinden yönlendirerek kimliğinizi gizleyen ayrı bir yazılımdır. Tor yerine VPN kullanmanızı mantıklı hale getiren amaç ve gereksinimler şunlardır:
- Gerçek hayattaki kimliğinizle bağlantılı web sitelerine ve uygulamalara güvensiz WiFi hotspot ağlarında bile gizli ve güvenli şekilde yapmak istemeniz.
- Her türlü cihaz için yüklemesi ve kullanması kolay bir uygulamaya ihtiyaç duymanız.
- Dark web’deki sitelere erişme amacınızın olmaması.
- Hesap verebilirliği önemsiyor olmanız: gizliliğinizi koruması için yalnızca itibarlı, denetimden geçmiş ve kolluk kuvvetlerinin dahil olduğu vakalarda bile kullanıcıları koruma konusunda iyi bir karneye olan servislere güvenebilirsiniz.
- Bir sorun çıktığında, şirketin çözüm için yardıma hazır olacağı güvencesini elde etmek istiyorsanız.
- Herkese açık olan web’de yer alan sitelere engelsiz erişim elde etmek istiyorsanız.
- Kullanıcı deneyimini kötüleştiren düşük hızlarla uğraşmak istemiyorsanız. Bu yazıdaki tüm VPN’ler arasında en hızlısı ExpressVPN. Kesinti yaşamadan internete girmeye ve hatta 4k videolar izlemeye yetecek kadar hızlı.
- Malware, hackerlar ya da trackerlara maruz kalmadan güvenli şekilde torrent kullanmanıza imkan sağlayan bir servis arıyorsanız.
Teknik olarak VPN kullanırken anonim kalmanız da mümkün. Özellikle de kripto para ile ödeme seçeneği sunan bir VPN’i tercih etmeniz durumunda. Ancak ücretsiz bir VPN kullanmak gibi bir fikriniz varsa ve önceliğiniz anonim kalmak ise bunu yeniden düşünün. Birçok ücretsiz VPN, Tor kullanırken verilerinizi korumayı başaramaz.
Kullanım amacınıza göre Tor’a ihtiyaç duyuyor olsanız bile ifşa olabilecek düğümler ve Tor ile ilgili diğer risklerden VPN ile korunabilirsiniz. VPN’i Tor ile kullanmanın 2 yolu var.
Tor Over VPN
En güvenli yol, önce bir VPN’e bağlanmak ve ardından Tor’u açmaktır. Tor over VPN, tüm trafiğinize yeni bir şifreleme katmanı ekler ve Tor’un giriş düğümünün gerçek IP adresinizi görmesini engeller. Bu sayede, istismar edilebilecek bir giriş düğümü ya da ara düğümden gelecek ve anonimliğinizi ihlal edecek bir saldırıdan korunmuş olursunuz. Diğer yandan; istismar edilebilecek çıkış düğümleri üzerinden SSL saldırıları ya da oltalama dolandırıcılığı söz konusu olabilir. Bu risklere karşı da gardınızı almalısınız.
Verileriniz VPN ile korunduğu için internet servis sağlayıcınız ya da internet trafiğinizi takip etme ihtimali olan herhangi bir üçüncü taraf Tor kullandığınızı tespit edemeyecektir. Ancak trafiğiniz çıkış düğümünden geçtiği için bir Tor IP adresi atanır ve web siteleri sizin bir Tor kullanıcısı olduğunuzu görebilir. Herkese açık web’de bazı siteler (örneğin; bankalar, Airbnb, Doordash, Apple) bu yüzden sizi engelleyebilir.
Tor over VPN kurulumu özel olsa da tamamen anonim sayılmaz çünkü VPN sağlayıcınız gerçek IP adresinizi (hatta belki de ödeme yöntemi dolayısıyla adınızı ve adresinizi) bilir. Bazı VPN’lere anonim şekilde üye olabilirsiniz ancak bu durumda para iade garantisinden yararlanmanız mümkün olmayabilir.
Elde edeceğiniz güvenlik düzeyi, kullandığınız VPN’e bağlı olarak değişir. Kill switch özelliği olmayan bir VPN, bağlantının aniden kopması halinde Tor düğümlerine bilgi sızdırır. Kötücül bir çıkış düğümüne bağlandığınızda, bu durum tehlikeli olacaktır. Tor, kaçınılmaz olarak bağlantınızı da yavaşlatır. Bunun üzerine VPN kullandığınızda ise internet hızınız daha da düşer.
Tor over VPN kurulumundan yararlanabilmek için doğrulanmış bir kayıt tutmama politikasına sahip ve yüksek hızlı bir VPN’e ihtiyacınız var. Bu konuda iyi örneklerden biri ExpressVPN. Kayıt tutmama politikası hem üçüncü taraflarca denetlenmiş hem de gerçek hayattaki vakalarla doğrulamış bir servis. Üstelik, 30 günlük para iade garantisi sayesinde ExpressVPN’i Tor’da riske girmeden deneyebilirsiniz. Sizin için uygun olmadığına karar verirseniz, paranızı kolayca geri isteyebilirsiniz.
VPN Over Tor
Dilerseniz önce Tor’a ardından VPN’e bağlanabilirsiniz. VPN over Tor yöntemi, Tor over VPN’e göre daha karmaşıktır çünkü önce Tor bağlantılarını ve OpenVPN’i destekleyen iyi bir VPN bulmanız, ardından da bu VPN’i manuel olarak konfigüre etmeniz gerekir.
Tor kullanırken VPN’e bağlandığınızda, nomalde Tor adreslerini bloke eden surface web’deki sitelerini Tor kullanırken de ziyaret edebilirsiniz. Bu yaklaşım, tarayıcı aktivitelerinizi de çıkış düğümünden gizler. Ama VPN over Tor yönteminde “.onion” sitelerine giremezsiniz. VPN’den önce Tor’a bağlandığınızda, internet servis sağlayıcınız da Tor kullandığınızı görebilir.
Tor’un giriş düğümü de gerçek IP adresinizi görebilir ve VPN’iniz yalnızca bir Tor IP’si gördüğü için Tor kullandığınız bilecektir. Bunu engellemek için sıkı bir kayıt tutmama politikasına sahip itibarlı bir VPN tercih etmeniz gerekir. Ancak VPN over Tor yöntemi yalnızca birkaç VPN tarafından desteklendiği için bunu yapmanız çok kolay değil. VPN over Tor daha karmaşık olduğu (ve bu yüzden IP adresinizi ifşa edecek hatalara daha açık olduğu için) bu yöntemi yalnızca gerekli olduğu hallerde kullanmanızı öneririm.
Eğer VPN over Tor yöntemine ihtiyacınız varsa; PrivateVPN, Tor sunucularından gelen bağlantıları destekleyen az sayıdaki güvenilir VPN arasında yer alıyor. PrivateVPN’in web sitesinde, OpenVPN üzerinden VPN over Tor kurulumunun nasıl yapılacağı detaylı bir şekilde anlatılıyor. Ayrıca, tüm üyelik planlarında 30 günlük para iade garantisi de var. Bu sayede, fikrinizi değiştirirseniz paranız boşa gitmiş de olmuyor.
Tor İçin En İyi VPN’ler – Test Tarihi: 2024
1. ExpressVPN – Denetimden Geçmiş TrustServers, Neredeyse Tamamen Anonim Tor Kullanımı İçin Kayıt Tutmama Politikasını Mümkün Hale Getiriyor
Başlıca Özellikler:
- Tor’a herhangi bir yerden güvenle girmek için 105 ülkede 3000 + sunucu
- TrustedServers, her kapandığında kullanıcı verilerinin silinmesini sağlıyor
- Tor’a tüm cihazlardan erişim için aynı anda 8 cihaza bağlanabilme
- Denetimden geçmiş kayıt tutmama politikası, %100 anonimliği garanti ediyor; AES-256 bit şifreleme ve sızıntı koruması Tor’da tam gizlilik sağlıyor
- 30 günlük para iade garantisinden yararlanarak Tor’da riske girmeden kendiniz deneyebilirsiniz
ExpressVPN’in tüm sunucu ağı TrustedServer teknolojisi ile güvende. Yalnızca RAM tabanlı sunucular kullandığı için bir hard diske herhangi bir veri yazılmıyor. Yani şirketin sunucularından; çalınacak, hacklenecek ya da resmi makamlar tarafından el konabilecek herhangi bir veri geçmiyor. ExpressVPN’in gizlilik politikası, bağımsız denetimden de geçti. PricewaterhouseCoopers (PWC) adlı denetim şirketi, bu servisin kayıt tutmama politikasına gerçekten sadık kaldığını doğruladı.
Yaptığım testler, ExpressVPN’in hızlarının istikrarlı bir şekilde hızlı olduğunu da gösterdi. Tor bağlantıları normalde epey yavaş olduğu için bu durum özellikle önem taşıyor. Bu servis sayesinde, bağlantı hızı konusunda ciddi bir sorun yaşamadan Tor’a güvenle erişim sağladım.
Bağlantım düzenli olmadığında, ExpressVPN’in Network Lock adını verdiği kill switch sayesinde kendimi güvende hissettim. Bu araç, VPN ya da internet bağlantınız koptuğunda bile IP adresinizi gizli tutuyor. VPN bağlantısı yeniden kurulana kadar tüm internet trafiğini bloke ederek bunu başarıyor.
Tor kullanıcıları, kurulum sürecinden itibaren tam gizlilik için ExpressVPN’e .onion sitesinden erişebiliyor. ExpressVPN’in Türkçe uygulamasını, özel Tor sitesinden indirmek mümkün. Yani, sansürün sıkı olduğu ülkeler için mükemmel bir seçenek. Özel .onion servisi ayrıca, ExpressVPN’in Tor sitesinde tüm pratik bilgileri sunuyor.
ExpressVPN, elde hiçbir veri tutulmamasını emreden sıkı kuralların uygulandığı İngiliz Virgin Adaları merkezli. Bu ülke, uluslararası istihbarat paylaşımı anlaşmalarına da taraf değil. İngiliz Virgin Adaları’ndan kullanıcı verilerinin teslim edilmesine dair bir mahkeme kararı çıkartmak çok zor. Somut deliller olmadan yapılan talepler, mahkemeler tarafından reddediliyor.
Ancak İngiliz Virgin Adaları’ndan bir mahkeme emri elde edilse bile, ExpressVPN sunucularında herhangi bir şey bulunması mümkün değil. Bu durum, 2016’daki bir vaka ile de kanıtlandı. Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov suikastını araştıran Türk makamları ExpressVPN sunucularına el koydu ancak herhangi bir bilgi elde edemedi. Bu durum, ExpressVPN’in sunucularında kayıt tutmama politikasının gerçekten uygulandığını gösterdi.
Piyasadaki diğer VPN’lere göre biraz daha pahalı olsa da % indirim ile aylık karşılığında üye olabilirsiniz (2 yıllık abonelik + 4 ay ücretsiz). Üstelik, ExpressVPN’in 30 günlük para iade garantisi ile bu servisi Tor’da riske girmeden deneyebilirsiniz. Eğer %100 memnun kalmazsanız, paranızı rahatlıkla geri isteyebilirsiniz. Bu sürecin ne kadar kolay olduğunu da kontrol etmek adına canlı sohbet üzerinden talepte bulundum. Param hesabıma bir hafta dolmadan gönderildi.
Editörün Notu: Şeffaflık, WizCase’deki temel değerlerimizden biridir, bu nedenle ExpressVPN ile aynı sahiplik grubunda olduğumuzu bilmelisiniz. Ancak, bu durum inceleme sürecimizi etkilemez, çünkü sıkı bir test metodolojisine bağlı kalıyoruz.
ExpressVPN is şu sistemlerle uyumlu: Windows, MacOS, Linux, Android, yönlendiriciler ve diğerleri
İçerdiği protokoller: Lightway, Layer 2 Tunneling Protocol (L2TP), OpenVPN (TCP vs. UDP), Internet Key Exchange Version 2 (IKEv2), Point to Point Tunneling Protocol (PPTP), WireGuard, Secure Socket Tunneling Protocol (SSTP)
ExpressVPN Black Friday İndirimlerini kaçırma! ExpressVPN 2 yıllık aboneliğini aylık yalnızca gibi bir fiyata çekti + 4 ay ücretsiz kullanım mümkün (% indirim)! Bu zamanla sınırlı bir teklif olduğundan kaçırmayın deriz. Kampanya hakkında daha fazla bilgi burada.
2. CyberGhost – NoSpy Sunucular, Tor’a Bağlanıldığında Maksimum Güvenliği Garanti Ediyor
Başlıca Özellikler:
- Tor’a erişim için çok sayıda seçenek adına 100 ülkede 11.676 + sunucu
- NoSpy sunucular, Tor tarayıcıda takip edilmeye karşı ekstra koruma sağlıyor
- Tor’a kolay erişim için aynı anda 7 cihaz için çoklu koruma
- AES 256-bit şifreleme ve Tor tarayıcı ihtiyaçlarınıza göre 4 farklı VPN protokolü seçeneği
- Tor’da riske girmeden denemek için son derece cömert 45 günlük para iade garantisi
Askeri düzeyde 256-bit şifrelemeyi manuel donanım bakımı ile birleştiren CyberGhost’un özelleştirilmiş NoSpy sunucuları Tor kullanıcıları için harika bir seçenek. Bu sunucular Romanya’da (5 ve 14 Göz İttifaklarının dışında) ve donanıma yönelik saldırılara dayanacak şekilde tasarlanmış. NoSpy sunucularının premium donanımı, torrent kullanmak gibi yüksek bant genişliği gerektiren aktiviteler için bile daha yüksek hızlar sağlıyor.
Bağlantı hızı da CyberGhost’un güçlü olduğu alanlardan biri. Ben Tor browser kullanırken ciddi bir yavaşlama hissetmedim. Tabii ki Tor’da elde ettiğim hız normal bir internet tarayıcıya göre daha yavaştı ama Tor kullanmayı imkansız hale getiren diğer VPN’lerin aksine, CyberGhost’un Türkçe uygulaması sitelere fazla sorun yaşamadan girmenize izin veriyor. Bulunduğum konuma yakın olan sunucularda ise daha yüksek hızlar elde ettim.
CyberGhost ayrıca 4 farklı VPN protokolü de sunuyor. VPN güvenliği bakımından en iyisi OpenVPN. IKEv2 ise yakındaki sunuculara bağlandığınızda yüksek hızlar sağlıyor. Daha yeni ve açık kaynak bir protokol olan WireGuard, daha kolay kullanım ve yüksek hızlar için tasarlanmış. Son olarak L2TP/IPSec protokolleri, aradaki adam saldırılarına karşı çok etkili.
CyberGhost ekibi’nin 3 ayda bir yayınladığı şeffaflık raporlarında yasal talepler, altyapı istatistikleri ve zararlı aktivitelere yönelik uyarılar detaylı olarak gösteriliyor. Tüm bunlar kulağa harika geliyor ancak CyberGhost’un e-posta adresinin, ödeme bilgileri ve çerez tercihleri gibi verileri kaydettiğini unutmayın. Neyse ki, bu bilgiler online aktiviteleriniz ile ilişkilendirilemiyor.
CyberGhost; NoSpy sunucuları ve yüksek hızlar ile güçlü bir Tor VPN seçeneği olarak öne çıkıyor. Fiyatı makul olan bu servisi 45 gün gibi cömert bir para iade garantisi sayesinde deneyebilir ve CyberGhost’un Tor’da nasıl çalıştığını kendiniz görebilirsiniz. Bunun için aylık gibi bir ücret ödemeniz gerekiyor. (2 yıllık abonelik + 2 ay ücretsiz). Ama fikrinizi değiştirirseniz, paranızı geri isteyebilirsiniz. Ben, canlı sohbet üzerinden talepte bulundum ve paramı anında hesabıma geri gönderdiler. Tüm bu süreç 5 dakikamı bile almadı.
Editörün Notu: Şeffaflık, WizCase’deki temel değerlerimizden biridir, bu nedenle CyberGhost VPN ile aynı sahiplik grubunda olduğumuzu bilmelisiniz. Ancak, bu durum inceleme sürecimizi etkilemez, çünkü sıkı bir test metodolojisine bağlı kalıyoruz.
CyberGhost şu sistemlerle uyumlu: Windows, Linux, MacOS ve Android
İçerdiği Protokoller: OpenVPN (TCP vs. UDP), IKEv2, WireGuard, Layer to Tunneling Protocol (L2TP) / IPSec
2024 Güncellemesi! CyberGhost 2 yıllık aboneliğini aylık yalnızca gibi bir fiyata çekti + 2 ay ücretsiz kullanım mümkün (% indirim)! Bu zamanla sınırlı bir teklif olduğundan kaçırmayın deriz. Kampanya hakkında daha fazla bilgi burad.
3. Private Internet Access – MACE Özelliği İle Tor’da İken Reklam, Tracker ve Malware Koruması Sağlıyor
Başlıca Özellikler:
- 91 ülkede 35000 + sunucu ile Tor’a herhangi bir yerden erişim garantisi
- Tümleşik reklam, tracker ve malware engelleyici (MACE) Tor kullanıcılarını koruyor
- Tor’a aynı anda Sınırsız cihazdan erişim imkanı
- Askeri düzeyde şifreleme ve kayıt tutmama politikası, Tor browser aktivitelerini gizli tutuyor
- 30 günlük para iade garantisi, özellikleri riske girmeden bizzat denemeniz için yeterince zaman tanıyor
Private Internet Access (PIA), MACE adını verdiği güçlü bir özellik paketi ile geliyor. Bu reklam engelleyici sizi tracker ve malware’den de koruyor. Özellikle de dark web gibi tehlikeli bir ortamda internete giriyorsanız, MACE gerçekten işinize yarayacaktır.
Bununla birlikte, çeşitli PIA sunucularını denediğimde istikrarsız hızlarla karşılaştım. Hız, bağlandığınız sunucu ile aranızdaki mesafeye göre değişiyor. ABD’deki sunuculara bağlandığımda Tor siteleri hızlı şekilde yüklendi (çünkü gerçek konumumu ABD’ye yakın). Avustralya’daki bir sunucu üzerinden Tor kullandığımda ise dosya indirmek neredeyse imkansızdı.
Aynı anda Sınırsız cihaza kadar çoklu bağlantı sağlayan PIA’nın Türkçe uygulaması ile evinizdeki tüm cihazları koruyabilirsiniz. PIA’nın cihaz sınırlamasında çıtayı bu kadar yükseğe çekmesi, onu şu anda aylık bazda piyasadaki en iyi VPN’lerden biri yapıyor.
PIA’nın kayıt tutmama politikası net: hiçbir kişisel bilgiyi asla depolamıyor ve paylaşmıyor. Ancak PIA’nın merkezi Amerika Birleşik Devletleri’nde ve bu ülkede mücahaleci takip yasaları geçerli. Buna rağmen, mahkemelerden gelen talepler, PIA’nın gerçekten de verileri depolamadığını ortaya çıkardı. Sonuç olarak, PIA’nın kayıt tutmayan VPN’lerin en iyilerinden biri olduğunu düşünüyorum.
PIA, aylık fiyatıyla ExpressVPN ya da CyberGhost’tan daha ucuz (2 yıllık abonelik + 2 ay ücretsiz). Ancak düşük hızlardan dolayı PIA’nın Tor için ideal bir servis olmadığını söyleyebilirim.
Siz yine de 30 günlük para iade garantisinden yararlanarak PIA’yı Tor’da riske girmeden deneyebilirsiniz. Tor’da nasıl çalıştığını görmek için bu süre yeterli olacaktır. PIA’nın size göre olmadığına karar verirseniz, paranızın tamamını sorgusuz sualsiz geri alabilirsiniz. Ben de canlı sohbet üzerinden talepte bulundum. Süreç kolay ve hızlı bir şekilde ilerledi ve param da hesabıma bir hafta içinde yatırıldı.
Editörün Notu: Şeffaflık, WizCase’deki temel değerlerimizden biridir, bu nedenle Private Internet Access ile aynı sahiplik grubunda olduğumuzu bilmelisiniz. Ancak, bu durum inceleme sürecimizi etkilemez, çünkü sıkı bir test metodolojisine bağlı kalıyoruz.
PIA şu sistemlerle uyumlu: Windows, Linux, MacOS ve Android
İçerdiği protokoller: WireGuard, OpenVPN
Kolay Kurulum Rehberi: Tor Cihazlara Nasıl Yüklenir
Windows/macOS
- Bir VPN indirin ve yükleyin. ExpressVPN gibi kanıtlanmış kayıt tutmama politikasına sahip bir VPN tercih edin. Bağımsız denetimden geçmiş gizlilik politikası, Tor aktivitelerinizin hiçbirinin kaydedilmemesini sağlıyor. Yükledikten sonra bir sunucuya bağlanın.
- Tor indirin. Tor’u resmi sitesinden indirdiğinizden emin olun.
- Yükleyiciyi bulun. Windows’ta, dosyayı indirdiğiniz klasöre gidin ve yükleyiciyi açın. macOS’te, bu dosyayı “Uygulamalar” klasörüne sürükleyip bırakın.
- Kurulum dilini seçin. Ardından, İleri butonuna tıklayın.
- Yükleme konumunu seçin. Yükle yazısına tıklayın.
- Tor’un yüklendiği klasöre gidin. Tor Tarayıcıyı Başlat yazısına tıklayın; güvenli ve anonim internetin keyfini çıkarın!
Linux
- Bir VPN indirin. Nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız, ExpressVPN’in Linux uygulamasını deneyin. Bu uygulamanın detaylı bir yükleme kılavuzu var.
- Tor’un resmi sitesini ziyaret edin. Linux için .tar.xz dosyasını indirin
- Dosyaya sağ tıklayın. Ardından “Buraya Çıkar” yazısına tıklayın.
- Yeni çıkarılan Tor Browser dizinine gidin. “start-tor-browser.desktop” dosyasına sağ tıklayın. “Özellikler” ya da “Tercihler” bölümünü açın. Kabuk programı çalıştırmak için “Dosyayı bir program olarak çalıştırmaya izin ver” yazısına (Çalıştır’ın yanında) tıklayın.
- Tor Browser simgesine çift tıklayın. Artık interneti güvenli ve anonim bir şekilde kullanabilirsiniz.
Android
- Bir VPN yükleyin. Henüz bir Android VPN’iniz yoksa, ExpressVPN’in kolay yüklenen uygulamasını deneyebilirsiniz.
- Tor indirin. Resmi siteyi ziyaret ederek bir .apk dosyası indirin ya da App Store’daki resmi uygulamada verilen linke tıklayın.
- Yükle seçeneğine tıklayın. Yükleme tamamlandığında “Bağlan” yazısına tıklayın ve Android cihazınızdan internete anonim girin.
Dikkat: Tarayıcıyı kullanmadan önce Tor Check web sitesine girin ve Tor’a bağlı olup olmadığınızı kontrol edin. Bağlandığına dair bir mesaj görürseniz, Tor kullanmaya devam edebilirsiniz.
Editörün Notu: Şeffaflık, WizCase’deki temel değerlerimizden biridir, bu nedenle ExpressVPN ile aynı sahiplik grubunda olduğumuzu bilmelisiniz. Ancak, bu durum inceleme sürecimizi etkilemez, çünkü sıkı bir test metodolojisine bağlı kalıyoruz.
2024 Yılında Tor’a ve Dark Web’e Güvenli Şekilde Erişim İçin En Kullanışlı İpuçları
IP adresinizin asla açığa çıkmaması için güvenilir bir VPN kullanmanın yanında, Tor’da güvende olmak için yapabileceğiniz bazı şeyler de var.
Kişisel Verilerinizi Gizleyin
Onion Network için internetin vahşi batısı desek abartı olmaz. Anonimlik düzeyinin yüksek olması daha fazla özgürlük anlamına gelse de her köşede pusuda bekleyen tehlikelere karşı dikkatli olmalısınız. Kendinizi korumak adına hiçbir surette dark webde kimliğinizi ortaya çıkarabilecek bilgileri paylaşmayın. Yani; gerçek adınız, gerçek hayatta kullandığınız e-posta adresiniz, sosyal medya hesabı linkleri ya da cep telefonu numaranız gibi bilgileri kesinlikle paylaşmayın.
İşletim Sistemini Değiştirin
Teknoloji konusunda deneyimli kullanıcılar çoğu zaman Tor için Linux ya da Linux dağıtımlarını tercih eder. Windows ve MAC’in aksine Linux açık kaynak bir yazılımdır. Teknik bilgiye sahip olan herkes Linux kodlarını inceleyebilir. Gizliliğe önem veren kullanıcılar için bu çok büyük bir rahatlıktır. Tor’u Linux’ta çalıştırmayı planlıyorsanız, ExpressVPN’i Linux’a kurmak kolay. Debian, Fedora ve Arch gibi dağıtımlarına kurmak da aynı şekilde. Şirketin web sitesinde, süreci basit bir şekilde anlatan adım adım yükleme kılavuzları yer alıyor.
Tor için en etkili Linux dağıtımlarından biri The Amnesic Incognito Live System. Kısaltması Tails olan bu sistemi yükleyebilir ya da doğrudan bir USB bellek ya da CD üzerinden kolayca kullanabilirsiniz. Tails’ı her kapattığınızda, tarayıcı aktiviteleri ve geçmişi tamamen siliniyor. Tails hard diski kullanmadığı için herhangi bir bilgi kaydedilmiyor ya da geri getirilemiyor. Tails’ın varsayılan tarayıcısı da Tor.
Cihazı ve Tarayıcıyı Güncelleyin
Kullandığınız tüm cihazlarda güncellemeleri (özellikle de güvenlik yamalarını) yüklemek çok önemli. Güvenlik yamaları, işletim sisteminizde ortaya çıkan zayıf noktaları gidermek için tasarlanıyor. Dark webde herhangi biri bu zayıf noktaları istismar etmek istediğinizde, güncellemelerin yüklenmediği sistemler saldırıya açık hale geliyor. Tor projesi, bug’ları ve gizlilik sorunlarını sürekli gideriyor. Bu yüzden güncellemeler yayınlandığına bunları hemen yüklemek önem taşıyor.
JavaScript’i Kapatın
JavaScript, Flash ve Java gibi aktif içerikler; kullanıcıları takip etmek, tanımak ve parmak izlerini çıkarmak için tasarlanmıştır. Tam olarak anonim kalmak için JavaScript ve diğer aktif içerikleri Tor kullanırken kapattığınızdan emin olun. Ekstra bir koruma katmanı olarak PIA’nın MACE özelliğine göz atın: Bu araç, açıklardan içeri sızabilecek tracker ve malware parçalarını yakalamak ve engellemek için geliştirilmiştir.
Önemli: Kimliğinizi belirlemek için kullanılabilecek herhangi bir bilgiyi vermemeye özen gösterin. E-posta adresleri, banka hesaplarınızla ilişkilendirilebilecek bilgiler ve hatta normal webde kullandığınız kullanıcı adlarını kesinlikle paylaşmayın.
SSS: Tor Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Tor yasa dışı mı?
Bazı ülkelerde Tor kesinlikle yasa dışı. Çin’de Tor kullanmak yasak; İran, Suudi Arabistan ve Venezuela gibi ülkelerde ise vatandaşların Tor’a erişmesi teknolojik olarak engellenmeye çalışılıyor. Bu ülkelerde bulunuyorsanız, Tor’u cihazlarınıza yüklemeden önce risklerin tam olarak farkında olun.
Tor indirmek güvenli mi?
Evet, resmi web sitesinden indirdiğiniz sürece Tor browser indirmek güvenli. Ancak kurbanlarını ağlarına düşürmek isteyen hackerlar, mirror siteler oluşturuyor. Uygulamayı böyle bir siteden indirirseniz, cihazınıza girecek olan Trojanlar giriş bilgileri gibi hassas verileri ele geçirebilir.
Yanlışlıkla virüslü bir sürümü indirseniz bile Tor over VPN yöntemi aktivitelerinizi maskeler. CyberGhost gibi tümleşik malware tespit özelliklerine sahip bir VPN kullanırsanız böyle bir şey başınıza hiç de gelmeyebilir. Bununla birlikte, Tor’un gerçek sürümünü indirdiğinizden emin olmanın tek yolu, tarayıcının imzasını doğrulamaktır. Tor web sitesi, bu konuda detaylı bilgiler veriyor.
Tor takip edilebilir mi?
Ne yazık ki, evet. İfşa olan giriş düğümü, Tor için büyük bir güvenlik sorunudur çünkü giriş düğümü IP adresinizi içerir. Ayrıca, internet servis sağlayıcınız Tor’a bağlandığınızı görebilir. Kendinizi bu tehditlerden korumak için ExpressVPN gibi kayıt tutmayan bir VPN indirin. ExpressVPN, trafiğinizi kendi sunucuları üzerinden yönlendirerek gerçek IP adresinizi gizler ve Tor kullandığınız gerçeğinin internet servis sağlayıcınız tarafından anlaşılmasını önler.
Tor hacklenebilir mi?
Evet- siz Tor’a girdiğinizde hacker’lar kişisel verilerinize erişebilir (ve hatta cihazınızın kontrolünü uzaktan ele geçirebilir). İfşa olan çıkış düğümü devasa bir Tor güvenlik tehdididir. Bir hacker belirli sitelere giden trafiği izler (örneğin kripto para web siteleri) ve kullanıcının giriş bilgilerini ve parolalarını çalmak için söz konusu sitenin sahtesine yönlendirir. Web sitelerinden ya da bir Tor mirror sitesinden yanlışlıkla dosya indirmek de hackerların cihazınıza fidye saldırısı düzenlemesine zemin hazırlayabilir.
PIA gibi tümleşik bir malware engelleyiciye sahip bir VPN malware tehditlerini daha bulaşmadan tespit edip engelleyebilir. Ancak en iyisi, şüpheli dosyaları hiç indirmemektir.
Tor kullanırken kendimi nasıl koruyabilirim?
Aslında çok basit Mutlaka güvenilir bir VPN kullanın ve gerçek hayattaki kimliğinizle ilişkilendirilebilecek herhangi bir şeyi asla paylaşmayın ya da açmayın. Ayrıca; Flash Player uygulamasını kapatın, eklentileri yüklemeyin ve Tor güvenlik düzeyini “Daha Güvenli” olarak ayarlayın (bu, JavaScript’i kapatır).
Tor niçin yavaş?
Tor trafiğinizi farklı konumlardaki çeşitli düğümler üzerinden gönderdiği için bu durumum başınıza gelmesi normal. İşte tam da bu yüzden, önce VPN’e bağlanacaksanız Tor için çok hızlı bir VPN tercih etmelisiniz. Tor zaten yavaş olduğu için, yavaş bir VPN Tor kullanımını daha da istikrarsız hale getirecektir.
Tor’u cihazımdan nasıl kaldırabilirim?
Tor’u Windows, Mac ve Linux’tan kaldırmak kolay (ancak online gizliliğinizi korumak istiyorsanız bir Tor alternatifini deneyin). Windows ve Linux kullanıcıları, Tor Browser’ı kaydettikleri yerden silebilir. Mac kullanıcılar ise tarayıcının klasörünü manuel olarak silebilir ya da üçüncü taraf bir uygulama ile Tor’u kaldırabilir.
Tor’u manuel olarak silmek için:
- “Finder“a gidin, sol menüden “Uygulamaları“ı açın ve Tor Browser uygulamasını çöp kutusuna atın.
- “Finder” açıkken, ekranınızdaki menünün üst kısmından “Git” / “Klasöre Git” “~Kitaplık,” ve “Git” seçeneklerini tercih edin.
- “Uygulama Desteği” “Önbellekler” ve “Containers” bölümlerinde Tor klasörlerini silin.
Mac cihazınızdaki istenmeyen uygulamaları kaldırmak için ücretsiz bir aplikasyon kullanmak isterseniz, App Cleaner & Uninstaller Pro ya da CleanMyMac X’i öneririm.
Tor’un alternatifi var mı?
İnternete anonim olarak girmek için en iyi seçenek Tor over VPN olsa da başka alternatifler de mevcut. En ünlü olanları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Freenet – Freenet, P2P bir iletişim platformu. Kullanıcılara, bant genişliği ve disk alanlarıyla bu ağa katkıda bulunuyor. En ilginç özelliği ise kullanıcıların yalnızca güvendiği insanlarla bağlantıya geçtiği “darknet”.
- Java Anon Proxy – Java Anon Proxy (JonDonym olarak da biliniyor) kullanıcıların veri akışlarını karıştırarak trafiği anonim hale getiren bir açık kaynak proxy ağı. JonDonym, resmi makamların bilgi taleplerine olumlu cevap veriyor.
- I2P – Invisible Internet Project (I2P) ücretsiz ve açık kaynak bir P2P ağı. Herkesin IP adresi görünür olsa da ağda kimin ne yaptığı tam olarak bilinenmiyor.
- GNUnet – Bu P2P dosya paylaşım seçeneği, büyük grubun avantajını kullanarak grupla ilişkili kullanıcıların kimliğini karıştırıyor.
Yukarıdaki seçenekler tamamlanmış ürünler. Ancak bunların hiçbiri çalışmazsa, geliştirilme aşamasındaki projelerden birini de deneyebilirsiniz:
- Aqua/Herd – VoIP (internet protokolleri üzerinden ses) iletişimini anonim hale getirmek için kullanılıyor.
- Vuvuzela/Alpenhorn – Yalnızca bir Alpenhorn kullanıcı adı gerektiren anonim, şifreli ve meta veri eklenmeyen bir mesajlaşma aracı.
- Dissent – Tor’a göre daha güvenli bir kriptografik algoritma kullanan bir araç. Ancak daha yavaş olduğu için mevcut prototip yalnızca bloglarda işe yarıyor.
- Riffle – Dosya paylaşımı başta olmak üzere Tor’un zayıf noktalarını kapatan anonim bir ağ.
- Riposte – Mikro bloglar için anonim bir mesaj aracı.
En iyi Tor projeleri hangileri?
Tor Project, araştırmacıların kurduğu kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Kullanıcılar, geliştiriciler, mühendisler ve internete sansürsüz bir yol açmak için heyecan duyan paydaşlar da bu girişime katkı sağlamaktadır. Kuruluşun üzerinde çalışmakta olduğu bazı projeleri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Tor Browser – Tor Browser, Tor Project’in bugüne kadarki en ünlü projesi. Tor Browser resmi olarak 2002 yılında kullanıma sunuldu ve dünya genelinde hükümetin ya da şirketlerin takibinden kurtulmak için kullanıldı.
- Orbot – Orbot, Android telefonunuzdan gelen tüm trafiği şifrelemenize izin veren ücretsiz bir yazılım. Ancak Orbot’tan tam olarak yararlanmak için, kimliğinize dair sırlar içeren tüm uygulamaları (örneğin sosyal medya aplikasyonları) kapatmanız gerekiyor.
- Orfox – Özellikle Android cihazlar için geliştirilmiş basit bir tarayıcı. İnternette anonim şekilde sörf yapmak için harika ancak diğer uygulamaları kullanırken sizi korumuyor.
- Tails – Tails, bir flash bellek ya da CD üzerinden kullanılabilen taşınabilir bir işletim sistemi. Hard diske hiçbir şey yazmayan Tails, anonimliğinizi korumak için tasarlanmış bir dizi uygulama (Tor Browser dahil) ile birlikte geliyor.
- Whonix – Basit bir işletim sistemi formunda bir Tor. Anonimliğinizi koruyor ve tüm bağlantılarını Tor sunucuları üzerinden yönlendiriyor. Ayrıca, çoklu konfigürasyonlar halinde çalıştırılabiliyor.
- Arm – Anonymizing Relay Monitor olarak da bilinen Arm, komut satırı bazlı bir ekrandan mevcut relay’ler ile ilgili gerçek zamanlı bilgileri gösteriyor.
- Weather – Hava durumunu vermek yerine bir relay operatörüne üye olup relay’in ne zaman erişilemez olduğu hakkında bilgi veriyor.
- Atlas – Tor relay’leri hakkında bilgi veren basit bir Tor aplikasyonu. Çok geniş bir relay listesini özet olarak ya da spesifik relay’leri detaylı şekilde veriyor.
- Shadow – Tor için kesikli olay simülatörü olarak görev yapan açık kaynak bir yazılım.
- Pluggable Transports – Verileri gizliyor ve veri akışınızın görünüşünü değiştirerek Tor trafiğinizin Tor dışı veri gibi algılanmasını sağlıyor.
- Stem – Geliştiricilerin Tor ile iyi çalışan programlar yaratmak için kullandığı bir kitaplık. Bu kitaplık kullanılarak Arm projesi geliştirildi.
- Bine – Geliştiricilerin Tor istemci ve sunucularına erişmek ve gömmek için kullandıkları bir diğer kitaplık
- OONI – Bir yazı ya da verinin sansürlü olup olmadığını gösteren bir karşılaştırma aracı. Korunmayan, şifrelenmeyen sonuçlarla kaydedilen sonucu karşılaştırıyor ve bir sansür kanıtı bulunup bulunmadığını tespit ediyor.
- TorBirdy – Mozilla Thunderbird ‘ün Tor ağında çalışmasını sağlayan bir eklenti.
- Onionoo – Onion Network’ün güncel durumu ile ilgili bilgi veren web tabanlı bir protokol. Bu bilgi görüntülenme amacıyla kullanılmak yerine Atlas ve Tor2Web gibi aplikasyonları besliyor.
- OnionScan – Onion servis operatörlerinin, Tor için konum-gizli servisler sorununu bulmasına ve düzeltmesine yardımcı olan bir araç.
İnternette Maksimum Anonimlik İçin Tor Over VPN Kullanın
Tor, internete anonim bir şekilde erişmek için harika bir yöntem olsa da zayıf noktaları da var. Kötü niyetli üçüncü taraflar birçok düğüm üzerinden sizi tehdit edebilir. Giriş düğümlerinin anonimliğini ihlal ederek, kullanıcıların IP adreslerini ele geçirirler. Bu tehditlere karşı ExpressVPN’i tavsiye ediyorum. IP adresinizi Tor’dan gizli tutan bu servis, çok önemli bir katman ile anonimliğinizi koruyor.
Siz yine de benim söylediklerimle yetinmeyin, ExpressVPN’i Tor’da deneyin. Tüm ExpressVPN planları 30 günlük para iade garantisi sunduğu için hiçbir risk söz konusu değil. Sizin için doğru bir servis olmadığına karar verirseniz, kolayca para iadesi talebinde bulunabilirsiniz.
Özet – İşte 2024 Yılında Tor Kullanmak İçin En İyi VPN’ler
Editörün Notu: Okuyucularımızla olan ilişkimize son derece önem veriyor, şeffaflığımız ve dürüstlüğümüz ile okuyucularımızın güvenini kazanmaya ve korumaya çabalıyoruz. Bu sitede incelenen sektör lideri ürünlerden bazılarının (Intego, CyberGhost ve ExpressVPN) sahipliğinde ortaklığımız bulunuyor fakat bu durum ürünleri inceleme sürecimizi etkilemiyor. Ürünleri incelerken test metodolojimize sıkı sıkaya bağlı kalıyoruz.
Yorum bırakın
Vazgeç